Hayatımıza yeni birinin girmesiyle birlikte aklımızda birçok soru işareti oluşabiliyor. Partnerinizi tanımaya başladıktan sonra soru işaretleri yerini güven duygusuna bırakıyorsa, ilişkinizin sağlıklı ilerlediğini söyleyebiliriz. Peki, hiç bitmek bilmeyen bir sorgu içindeyseniz, sürekli partnerinizin önceki ilişkilerini sorgulamaktan kendinizi alıkoyamıyorsanız, yaşadığınız durumu sağlıklı olarak nitelendirebilir misiniz? Üzgünüz ama bu durumun literatürdeki karşılığı retroaktif kıskançlık.
Retroaktif kıskançlık, eşinizin ya da sevgilinizin sürekli olarak geçmişte yaşadığı duygusal ya da cinsel ilişkileri saplantılı bir şekilde sorgulama durumudur. Geriye dönük kıskançlık olarak adlandırılan bu duygunun temelinde kaygı, korku, şüphe ve öfke bulunuyor. İşin içinden çıkılamayacak bir ruh haline sürükleyen bu duygular ilişkinizin ilerleyen süreçlerinde ayrılık gibi sonuçları da doğurabiliyor. Tabii ki partnerinizin geçmişini sorgulayabilir, daha önce nasıl bir hayata sahip olduğunu öğrenmek isteyebilirsiniz, ancak bu süreci yaşadıktan sonra geçmişi sineye çekip ilişkinizde yeni ve temiz bir sayfa açmalısınız. Çünkü raflardan indirilen tozlu defterleri sürekli olarak karıştırmak bir süre sonra takıntılı bir kişilik yaratabiliyor.
Kıskançlığın seviyeleri
Küçük çaplı kıskançlıklar bazen ilişkinin dinamiğini artırabiliyor. Kıskanma duygusu partnerinize özgüven verebildiği gibi, sizin ona olan sevginizi de ortaya çıkarabiliyor. Lakin her şeyin bir sınırı olduğu gibi kıskançlık seviyesinin de bir sınırı olmalı. Abartılı bir seviyeye çıkan kıskançlık sadece ilişkinin gidişatını değil, kişinin psikolojisine de zarar verebiliyor. Dilimize çevrilmemiş olmakla birlikte Zachary Stockill’in “Overcoming Retroactive Jealousy” ve Joshua Fletcher’ın “Retroactive Jealousy” kitapları retroaktif kıskançlığı bütün detaylarıyla ele alıyor. Sadece kıskançlığı tanımlamakla yetinmeyen yazarlar, aynı zamanda kıskançlığın belirtileri ve tedavisi hakkında da bilgiler veriyor. Ünlüler dünyasında da örneklerini gördüğümüz üst düzey kıskançlık ilişkilerin sonlanmasına sebep oluyor. Aralarında tam olarak ne yaşandığına hakim olamasak da yüksek kıskançlıktan dolayı ayrılan çiftlerin başında Gwyneth Paltrow ve Ben Affleck çifti yer alıyor. Evlenmeye doğru giden bu çiftin kıskançlık krizleri kontrol edilemeyecek bir düzeye gelerek ilişkilerini bitirmelerine neden olmuştu. Yine son zamanlarda bir ayrılıp bir barışan Jessie J ve Channing Tatum çifti yaşadıkları kıskançlıklardan dolayı ilişkilerine son noktayı koydu. Henüz retroaktif kıskançlığa maruz kalmadıysanız, “Chasing Amy” ve “Eyes Wide Shut” filmlerini izleyerek empati yapabilirsiniz. Her iki film de, partnerlerinin daha önceki ilişkilerini öğrenmeleriyle birlikte şüpheci ve saplantılı bir hale bürünen karakterleri ele alıyor. Her ilişkinin dinamiği farklı olsa da yıkıcı bir etkisi olan retoraktif kıskançlığın üstesinden gelmek için çaba göstermeniz gerektiği kesin.