1922 yılında Krallar Vadisi’nde Mısır kralı Tutankamon’un hasar görmemiş mezarının ortaya çıkarılması, modern çağın en ünlü arkeolojik keşifleri arasında gösteriliyor. Bugünlerde Oxford Üniversitesi’nde keşfin 100. yılı anısına yapılan bir sergi, bu keşfin ismi anılmayan kahramanlarını gün yüzüne çıkardı. keşfi bir kişinin başarısı ekseninden çıkarması ile dikkat çeken sergi etkileyici fotoğraflarla kazı günlerine ışık tutuyor. Çocuk firavun Tutankamon, 3 bin yıldan uzun süre önce 19 yaşındayken ölen firavunun kalıntıları 1922’de İngiliz Mısırbilimci Howard Carter ve ekibi tarafından yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılmıştı.10 yıl süren kazı çalışmaları esnasında tutulan notlar, çekilen fotoğraflar, planlar, çizimler keşif ile ilgili farklı bir düşünce yapısı geliştirmeyi sağlıyor. Keşfin başında bulunan Howard Carter’ı keşfin tek kahramanı olarak lanse edilmesine karşılık, emekleri gözardı edilen birçok Mısırlı’nın katkıları bu arşiv sayesinde gözler önüne serildi. Ancak kişilerin yüzleri fotoğraflarda net bir şekilde görünse de birçok çalışanın ismi arşivdeki içeriklerde yer almamakta.
İşte o fotoğraflardan bazıları:
Kurgulanmış bir poz olduğu görülen bu epik karede, Carter ve ekibi yaldızlı tapınağın kapısını açarken kameralara yansıyor. Carter oturmuş bir pozisyonda görülürken, asistanı Arthur Callender ve ismi kaydedilmemiş bir Mısırlı yukarıdan bakmakta. Bu fotoğraf, keşfin dünyada duyulmasında büyük rol oynamış ve Carter’ı da İngiliz maceraperest olarak ön plana sokmuştur.
Bir diğer fotoğrafta, lahit odasına ulaşma çabalarından biri görülüyor. İki yetişkin erkekle, dar bölümlerde çalışabilmesi için seçilen bir çocuk fotoğrafın odağındalar.İsmi bu kazı ile tarihe yazılan Howard Carter, notları arasında dört Mısırlıya teşekkür ediyor. Bunlar, Ahmed Gerigar, Gad Hasan, Hussein Abu Awad ve Hussein Ahmed Said… Ancak onları fotoğraflar arasında ayırt etmek pek mümkün olmamakta. Mısırbilimci Dr Daniela Rosenow, Carter’ın mezar çalışmaları sırasında 50’den fazla kişiyi işe aldığını söylüyor.
Dr Rosenow bu bireylerin isimleri kaydedilmemiş olsa da, fotoğrafların, sömürgeler döneminin “kahraman kaşif” imajını tartışma yarattığını ifade ederek:”Bu fotoğraflar sayesinde Mısırlıların önemli katkılarını görüyoruz ki bu da elimizde hikayenin yalnızca bir tarafının olduğunu ortaya koyuyor” ifadelerini dile getiriyor.