Yazar Fahriye Nur Yüksel
Bir taş parçasına ya da bir küçücük halkaya ne kadar anlam yüklenebilir? Değerli birer maden olsalar bile, nasıl bir metaforu yansıtabilirler? Alyansın ve tektaş yüzüğün simgelediği sonsuz aşkın peşindeyiz.
Sonsuzluğu simgeleyen tektaş yüzük ile geçmişin ve geleceğin tüm romantizmini kabul ederek içtenlikle sevgiyi başrole yerleştiriyor, hayatı paylaşmak için uçsuz bucaksız büyük bir adım atıyoruz. Peki, aşkın simgesi olarak kendine müthiş bir imaj çizen alyansın ve tektaş yüzüğün tarihi aslında nereye dayanıyor? Tarih öncesi çağlarda basit bir aksesuar olarak işlenmeye başlanan, kabaca bir çember biçimi verilmiş yüzükler, çağlar boyunca farklı bakış açılarıyla yorumlanarak anlam kazanıyor. Antik Yunan döneminde çeşitli değerli taş ve madenlerle işlenerek zenginliğin sembolü haline geliyor ve hatta sınıfsal farklılıkların ortaya çıkmasına sebep oluyor. Roma döneminde ise alyans yüzükler bugünkü evrimine kavuşuyor; evlilik törenlerinde kullanılarak evlilik kurumunun vazgeçilmez parçaları arasında kendine yer buluyor. Antropologlar, bu geleneği kocaların eşlerine sahip olduğunu göstermek istedikleri için Romalıların çıkardığına inanıyorlar.
Şimdilerde cinsiyet fark etmeksizin hem günlük aksesuar hem de evlilik yüzüğü olarak sol elin yüzük parmağında konumlanan alyansların, pırlanta nişan yüzüğüyle evlilik teklifine giden yolu açması ise 30’lu yıllarda gerçekleşiyor. Zamanla biçim değiştiren nişan alyansları tektaş forma dönüşüyor. Tarihte bilinen ilk romantik adım ise 1477 yılında, Avusturya Arşidükü Maximillian’ın nişanlısı Burgundy Mary’ye rekor büyüklükte pırlanta taş hediye etmesi ile gerçekleşiyor. Bu olay, soyluların pırlanta yüzüklere ilgisini arttırıyor.
Gelenek, sonunda öyle bir noktaya geliyor ki, 1965 yılında Amerika’da gelinlerin yüzde 80’ine pırlanta yüzük hediye edildiği söyleniyor. Sol elde küçük parmağın yanındaki parmağa takılmasının ise geçerli bir nedeni var. Geleneğin çıkış noktası, “vena amoris” olarak adlandırılan aşk damarının bu parmaktan geçtiği düşüncesi. Bilimsel dayanağı olmayan bu masum inanış, yine de uslanmaz romantiklerin kalplerini ısıtmaya yetiyor da artıyor. Sonuçta, alyans, tektaş, beştaş, tamtur ya da baget… Anlatmak istediği şey, sadece ve sadece sevgi!